Παλαιές ονομασίες της Κύπρου
Η Κύπρος, σύμφωνα με μαρτυρίες αρχαίων κυρίως συγγραφέων, δέχτηκε αρκετές ονομασίες που οφείλονται είτε στα γεωμορφολογικά της χαρακτηριστικά, σε τοποθεσίες, προϊόντα του νησιού, ζώα, ερπετά ή έντομα, μυθικά ή ιστορικά πρόσωπα, είτε σε ονομασίες ξένων επιδρομέων και εποικιστών. Οι κυριότερες από τις ονομασίες αυτές είναι οι ακόλουθες:
1. Ακαμαντίς.
Η ονομασία αυτή αναφέρεται από τον Φιλωνίδη, τον Πλίνιο και τον Αστύνομο. Πιθανόν τ’ όνομα να οφείλεται είτε στην περιοχή του Ακάμα, στη βορειοδυτική Κύπρο, είτε στον γιο του Θησέα, τον Ακάμαντα. Μέχρι τα μεσαιωνικά χρόνια η ονομασία αυτή χρησιμοποιείτο σ’ ενετικούς χάρτες, όπως για παράδειγμα ο χάρτης του Κορονέλλι με τον τίτλο “Acamantis Insula”.
2. Κεραστίς (Κεραστία, Κεραστιάς ή Κεράστεια).
Ο Ξεναγόρας, ο Λυκόφρων, ο Ανδροκλής, ο Στέφανος Βυζάντιος, ο Ευστάθιος και άλλοι, αναφέρονται στην ονομασία αυτή, που πιθανόν να οφείλεται στις πολλές εξοχές (άκρες) του νησιού, που τις αποκαλούσαν κέρατα. Είναι γνωστό ότι και σήμερα η Κύπρος έχει πολλά ακρωτήρια. Δεν αποκλείεται να προέρχεται και από το δέντρο «κερατέα» ή «κερατία», τη γνωστή χαρουπιά που φυτρώνει πληθωρικά μέχρι σήμερα στην Κύπρο.
3. Ασπελία.
Την ονομασία αυτή τη χρησιμοποιεί ο Ξεναγόρας, που πιθανόν να πρόκειται για αμπέλια, μια και η Κύπρος φημιζόταν για τα κρασιά και τα σταφύλια της. Ευνοϊκά σχόλια για τα κυπριακά κρασιά κάνει ο Πλίνιος, ενώ στα φιλολογικά κείμενα το κρασί της Κύπρου χαρακτηρίζεται με πολύ κολακευτικά επίθετα.
4. Αμαθουσία.
Την ονομασία αυτή χρησιμοποιεί ο Ξεναγόρας, ο Στέφανος Βυζαντινός και ο Πλίνιος. Προέρχεται από τη γνωστή αρχαία πόλη της Αμαθούντας που υπήρξε ένα από τα δώδεκα αρχαία βασίλεια της Κύπρου.
5. Κίτιον, χώρα Κιττιέων, Χεττιείμ.
Ο Θεοδώρητος αναφέρεται στην ονομασία Χεττιείμ, μια ονομασία που αναφέρεται επίσης από τον Ευσέβιο. Ο Ευσέβιος, ακόμα, ονομάζει την Κύπρο χώρα Κιττιέων, ενώ ο Επιφάνιος Κωνσταντίας σημειώνει πως το Κίτιον είναι το νησί των Κυπρίων.
6. Μακαρία.
Η ονομασία αυτή που αναφέρεται από τον Πλίνιο, τον Ξεναγόρα και τον Πτολεμαίο, ίσως να οφείλεται στα πλούσια αγαθά που παρήγε το νησί, κάτι που υπογραμμίζει και ο Στράβων.
7. Σφήκεια.
Ο Στέφανος Βυζάντιος. Ο Λυκόφρων και ο Φιλοστέφανος χρησιμοποιούν την ονομασία αυτή, που πιθανόν να οφείλεται στους πολλούς σφήκες που υπήρχαν στο νησί.
8. Κρύπτος.
Ο Ξεναγόρας, ο Ευστάθιος, ο Στέφανος Βυζάντιος, ο Αστύνομος και ο Πλίνιος αναφέρονται στην ονομασία αυτή που, όπως σημειώνει ο Ευστάθιος, «ονομάστηκε έτσι για το ότι το νησί είναι κρυμμένο στην θάλασσα.
9. Κολινία.
Η ονομασία αυτή χρησιμοποιείται από τον Αστύνομο και τον Πλίνιο. Δεν είναι βέβαιο αν η ονομασία προέρχεται από τη λατινική λέξη «collinus» που αποδίδει τους πολλούς λόφους της τοπογραφίας του νησιού.
10. Κύπρος.
Κατά τον Ευστάθιο, που αναφέρεται σε παλαιότερους συγγραφείς, η Κύπρος πήρε το όνομά της είτε από τον Κύπρο, το γιο του Κινύρα είτε από το φυτό χεννά που φύτρωνε στο νησί, το οποίο οι Ιουδαίοι έλεγαν κόφερ, οι δε Έλληνες κύπρο.
11. Αερία.
Κατά τον Ησύχιο, η Κύπρος ονομαζόταν Αερία, πιθανόν από τον Αερία, μυθικό πρόσωπο, ιδρυτή του ναού της Αφροδίτης, πιο αρχαίο κι απ’ αυτόν τον Κινύρα. Ίσως η ονομασία να οφείλεται και στην ομίχλη που συχνά στα παλιά χρόνια πιθανόν να κάλυπτε το νησί.
12. Νέα Ιουστινιανή.
Σύμφωνα με τον Κυπριανό, η Κύπρος ονομάστηκε και Νέα Ιουστινιανή από τη γνωστή μετακίνηση των Κυπρίων στη Μικρά Ασία και την εγκατάστασή τους κοντά στην Κύζικο, τη Νέα Ιουστινιανή, από το όνομα του Ιουστινιανού Β’, τον 7ο αιώνα μ.Χ..
Από τη Σειρά «Σύγχρονη Γεωγραφία της Κύπρου», Τόμος Α, Φυσική Γεωγραφία της Κύπρου.
